Trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta luôn quán triệt quan điểm “dân là gốc”, nhân dân vừa là chủ thể, vừa là mục tiêu, động lực của cách mạng và xác định công tác dân vận là vấn đề có tính chiến lược, là điều kiện quan trọng để củng cố và tăng cường mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân. Thu phục được lòng dân, làm cho dân tin, dân theo thì việc khó mấy cũng thành công. Đó chính là kinh nghiệm của cha ông ta trong lịch sử được Chủ tịch Hồ Chí Minh đúc kết thành quan điểm “Dân vận khéo thì việc khó mấy cũng thành công”. Công tác dân vận là mạch nối duy trì mối liên hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân để thực hiện chính sách đại đoàn kết dân tộc như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Ta phải liên lạc mật thiết với dân chúng. Không được rời xa dân chúng. Rời xa dân chúng là cô độc. Cô độc thì nhất định thất bại”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: dân vận “là vận động tất cả lực lượng của mỗi một người dân không để sót một người nào, góp thành lực lượng của toàn dân, để thực hành những công việc nên làm, những công việc Chính phủ và đoàn thể giao cho”. Như vậy, đối tượng của công tác dân vận là nhân dân, bao gồm các giai cấp, tầng lớp dân cư trong xã hội, không phân biệt giai cấp, tầng lớp, dân tộc, tôn giáo ... Nhu cầu, lợi ích, sở thích và phong tục, tập quán của các giai cấp, tầng lớp nhân dân tuy khác nhau, đa dạng và thay đổi, song, đa số họ có những ước muốn chung là muốn đất phát triển và cường thịnh.
.jpg)
“Dân vận khéo” góp phần thúc đẩy xây dựng nông thôn mới, tuyến đường hoa, sáng – xanh – sạch – đẹp và an toàn ấp Phụng Sơn, xã Song Phụng. Ảnh Sóc Ca
Công tác dân vận là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của tất cả cán bộ, đảng viên, cán bộ đoàn thể và hội viên của các tổ chức nhân dân, trong đó, công tác dân vận ở cơ sở giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Vì cơ sở là cầu nối trực tiếp giữa toàn bộ hệ thống chính trị với nhân dân; nơi phản ánh chính xác tâm tư, nguyện vọng của nhân dân. Cơ sở cũng là nơi tổ chức, vận động nhân dân thực hiện và đưa đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước vào thực tiễn cuộc sống... Do đó, công tác dân vận của Đảng đạt được như thế nào phụ thuộc ở chất lượng, hiệu quả công tác dân vận của tổ chức đảng và của cả hệ thống chính trị ở cơ sở có tốt hay không.
Để có kết quả tốt trong công tác Dân vận, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ những việc mà tổ chức đảng và cơ quan, tổ chức, những người làm công tác dân vận ở cơ sở phải làm, đó là: Thứ nhất, phải giải thích cho mỗi một người dân hiểu rõ ràng về lợi ích, quyền và nghĩa vụ của họ để họ đồng thuận, hăng hái làm cho kỳ được. Thứ hai, bất kỳ việc gì cũng phải bàn bạc, hỏi ý kiến và kinh nghiệm của dân, cùng dân đặt kế hoạch cho thiết thực với hoàn cảnh địa phương, rồi hướng dẫn, động viên và cùng nhân dân thực hiện. Thứ ba, nghiên cứu, phân tích mọi mặt biến đổi trong nhân dân, nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng, mặt mạnh, mặt hạn chế của họ để có nội dung, phương thức công tác dân vận thích hợp với từng đối tượng, khai thác, phát huy thế mạnh của nhân dân trong quá trình thực hiện những nhiệm vụ của địa phương. Thứ tư, trong quá trình thực hiện kế họach, phải thường xuyên theo dõi, kiểm tra, động viên, giúp đở và khuyến khích nhân dân; khi thi hành xong phải cùng dân kiểm thảo lại công việc, rút kinh nghiệm, phê bình, khen thưởng. Thứ năm, vấn đề cần đặc biệt chú ý là, phải đảm bảo sự công bằng và bình đẳng giữa các giai cấp, dân tộc và tầng lớp dân cư trong việc thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân đối với Tổ quốc trong đóng góp và hưởng thụ thành quả đạt được. Thực tế cho thấy, nếu phát triển kinh tế - xã hội chỉ đem lại lợi ích cho vùng này, dân tộc này, bộ phận này nhưng lại gây tác hại cho vùng khác, dân tộc khác, bộ phận khác thì có thể dẫn đến xung đột dân tộc, sắc tộc và trong nội bộ nhân dân, gây bất ổn định chính trị - xã hội ở địa phương.
Những điều nói trên cũng chính là nền tảng tư tưởng cho phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân hưởng thụ” được Đảng ta đúc kết, quán triệt, vận dụng, phát triển ngày càng sâu sắc trong quá trình lãnh đạo cách mạng, vận hành cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ”.
Để đánh giá chất lượng, hiệu quả công tác dân vận, các cấp ủy cần căn cứ vào những tiêu chí chung sau: Một là, mức độ tin tưởng, đồng thuận về nhận thức và hành động của nhân dân trong thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước và các phong trào, các cuộc vận động ở địa phương. Hai là, sự đoàn kết, sẻ chia, tinh thần tương thân tương ái trong nhân dân và tình hình an ninh trật tự xã hội ở địa phương. Ba là, sự tăng trưởng kinh tế - xã hội của địa phương; sự cải thiện đời sống vật chất và mức hưởng thụ các giá trị văn hóa của nhân dân. Bốn là, sự thực hiện Quy chế dân chủ, quyền làm chủ, quyền giám sát, phản biện của nhân dân trên các lĩnh vực cũng như mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa Đảng với dân thể hiện qua thực tế. Năm là, năng lực tổ chức và thực hành công tác dân vận của các cấp ủy đảng, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội và đội ngũ cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên ở cơ sở. Sáu là, sự trong sạch, vững mạnh của tổ chức đảng và hệ thống chính trị ở cơ sở.
Tóm lại, “lòng dân” và “thế trận lòng dân” là tiêu chí căn bản, tổng hợp để đánh giá chất lượng, hiệu quả công tác dân vận. “Lòng dân” lúc nào cũng có, nhưng không phải lúc nào cũng đồng thuận, đồng lòng với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và chủ trương của địa phương. Điều đó đòi hỏi công tác dân vận phải có những biện pháp chủ động quy tụ “lòng dân” về một hướng để tạo nên sức mạnh tổng hợp. Đó chính là niềm tin, đồng thuận, sự cố kết của người dân đối với chế độ xã hội chủ nghĩa.
Công tác dân vận là vấn đề có ý nghĩa chiến lược trong mọi thời kỳ cách mạng, nhất là trong thời điểm hiện nay - thời điểm mà đất nước có nhiều cơ hội và thách thức đan xen; đấu tranh chống âm mưu, thủ đoạn lợi dụng những khó khăn, yếu kém của đất nước, lợi dụng vấn đề dân chủ, nhân quyền, dân tộc, tôn giáo, lôi kéo quần chúng của các thế lực thù địch nhằm thực hiện “diễn biến hòa bình”, chống phá Đảng, Nhà nước hòng xóa bỏ CNXH ở nước ta. Trong bối cảnh đó, để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân vận ở cơ sở, cần quan tâm một số nội dung sau:
Thứ nhất, các cấp ủy tiếp tục quán triệt sâu sắc tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về dân vận và đường lối công tác dân vận của Đảng, từ đó nhận thức đúng đắn hơn vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác dân vận trong giai đoạn hiện nay của hệ thống chính trị, của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và đoàn viên, hội viên các đoàn thể chính trị - xã hội. Tiếp tục thể chế hoá và thực hiện nghiêm Quy chế dân chủ ở cơ sở theo phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân dám sát, dân hưởng thụ”; xây dựng và thực hiện quy chế phục vụ nhân dân theo tinh thần như cố Tổng Bí thư Đổ Mười đã nói: Phải bớt người ngồi bàn giấy, phải năng động xuống cơ sở để sát dân; phải đi xuống từng hộ, từng thôn xóm, từng làng xã, phường, thống kê xem tình hình đời sống của dân ra sao, nhu cầu họ cần gì, cái gì dân làm, cái gì địa phương giải quyết, cái gì các ngành Trung ương, Đảng, Nhà nước giải quyết... Có như vậy, Đảng ta mới là Đảng của nhân dân, của toàn dân tộc, Nhà nước ta thật sự là Nhà nước của dân, do dân, vì dân.
Thứ hai, các cấp ủy đảng, chính quyền tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo việc tuyên truyền, quán triệt và thực hiện nghiêm túc các quan điểm của Đảng về công tác dân vận, coi đây là nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng của cấp ủy, chính quyền, của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức. Thực hiên nghiêm túc cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ”, bảo đảm nguyên tắc mọi chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và chủ trương của địa phương phải xuất phát từ lợi ích và nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Duy trì nền nếp và chất lượng công tác tiếp dân, đối thoại với nhân dân; giải quyết kịp thời những kiến nghị, nguyện vọng chính đáng của nhân dân.
Thứ ba, nâng cao chất lượng các phong trào thi đua yêu nước trong nhân dân, nhất là phong trào thi đua sản xuất - kinh doanh giỏi; phong trào xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững gắn với xây dựng gia đình văn hóa và xóm ấp văn hóa, cuộc sống lành mạnh; ngăn chặn, đẩy lùi tiêu cực và các tệ nạn xã hội. Hiệu quả của một phong trào thi đua được xem xét trên cả ba mặt: Thực hiện tốt các mục tiêu, chỉ tiêu đã đề ra; đông đảo quần chúng tự giác tham gia; góp phần xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Để có được các phong trào thi đua yêu nước trong nhân dân, cần thực hiện đa dạng hoá các hình thức tuyên truyền, tập hợp nhân dân, tạo sự đồng thuận xã hội và nâng cao trách nhiệm công dân. Coi trọng việc khen thưởng, tôn vinh kịp thời người tốt, việc tốt gắn với nhân rộng các điển hình tiên tiến trong các phong trào thi đua trong nhân dân.
Thứ tư, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội tập trung công tác tuyên truyền miệng thông qua các vị ủy viên Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên, người có uy tín trên địa bàn dân cư. Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể phải thực sự là cầu nối giữa nhân dân với Đảng, Nhà nước, sâu sát với đoàn viên, hội viên của mình, am hiểu tâm tư, nguyện vọng của nhân dân để đề đạt với cấp ủy, chính quyền. Đồng thời, quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể chính trị - xã hội có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ giỏi, có đạo đức cách mạng trong sáng, thật sự tâm huyết, trách nhiệm, tận tụy với công việc, nói đi đôi với làm, gần gũi với nhân dân, được nhân dân tin yêu. Mỗi cán bộ trong hệ thống chính trị cơ sở phải thành thạo năm bước công tác: (1) Điều tra, nghiên cứu, khảo sát tình hình nhân dân trên các lĩnh vực. (2) Tuyên truyền, giáo dục nhân dân. (3) Vận động nhân dân. (4) Tổ chức nhân dân. (5) Hướng dẫn nhân dân hành động. Đồng thời, tự mình phải rèn luyện và giúp nhau rèn luyện để có phong cách: “Trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân, có trách nhiệm với dân”, để “nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin”. Muốn vậy, cán bộ làm công tác dân vận phải “óc nghĩ, mắt trông, tai nghe, chân đi, miệng nói, tay làm”. Riêng cán bộ công tác ở vùng dân tộc còn phải thực hiện tốt phương châm: Chân thành, tích cực, thận trọng, kiên trì, tế nhị, qua đó mà làm gương cho quần chúng.
Thứ năm, đẩy mạnh công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo tinh thần các nghị quyết của Đảng, nhất là Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, khóa XII và khóa XIII gắn với việc “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Nâng cao vai trò trách nhiệm và tính nêu gương của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, các cơ quan, tổ chức trong các lĩnh vực, nhất là về đạo đức, lối sống, phong cách công tác nói đi đôi với làm, “trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân, có trách nhiệm với dân”; kiên quyết đấu tranh với những quan điểm, luận điệu sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, khuyến khích và bảo vệ cán bộ, đảng viên và những cá nhân “dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám nói, dám đột phá sáng tạo và dám đương đầu với khó khăn, thử thách”./.
Kiên Trung