“Rồng biển Sóc Trăng” vươn mình ra biển lớn

Khí thế lao động trên công trình xây dựng tuyến đê. Ảnh: Quốc Kiên

    Ý Đảng, lòng dân chung sức đồng lòng vượt qua nghèo khó vươn lên

    Tháng 4 năm 1992, tỉnh Sóc Trăng được tái lập theo Nghị quyết Kỳ họp lần thứ 10, Quốc hội khóa VIII trên cơ sở chia tỉnh Hậu Giang (cũ) thành 2 tỉnh: Cần Thơ và Sóc Trăng. Khi mới tái lập, Sóc Trăng là tỉnh nghèo và có thu nhập bình quân đầu người trên dưới 100 USD, thấp nhất khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Thời điểm đó, nền kinh tế của tỉnh chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, nhưng có hơn 2/3 diện tích đất nông nghiệp bị nhiễm phèn, mặn, ngập úng. Cơ sở vật chất không có gì đáng kể, kết cấu hạ tầng: Điện, đường, trường, trạm y tế thấp kém hoặc bị xuống cấp trầm trọng. Trong lúc khó khăn như vậy, Sóc Trăng lại bị cơn triều cường kèm theo lốc xoáy gây thiệt hại nặng nề, hàng chục ngàn ha lúa và hoa màu vùng ven biển bị tàn phá, hàng ngàn ngôi nhà bị đổ sập... khó khăn lại chồng chất thêm khó khăn đối với một tỉnh còn non trẻ, vừa mới ổn định bộ máy... Triều cường rút xuống, để lại những cánh đồng xơ xác vì nhiễm phèn, mặn. Một số người dân các huyện khu vực ven biển phải bỏ xứ đi nơi khác làm ăn. Cái tên “Cánh đồng năn” đã ăn sâu vào ký ức nghèo khó của người dân Long Phú; cả khu vực đất đai rộng lớn: Tổng Cán, Liêu Tú chạy dài đến cửa sông Mỹ Thanh chỉ toàn là lau sậy, gốc bần, cây đước…

    Đồng chí Trần Văn Vụ - nguyên Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Sóc Trăng nhớ lại, vào thời điểm khó khăn đó, Tỉnh ủy Sóc Trăng xác định, muốn cho Sóc Trăng vươn lên phát triển thì giải pháp đột phá là phải cải tạo hệ thống thủy lợi mà trọng tâm là xây dựng hệ thống đê sông - đê biển để ngăn mặn, giữ ngọt. Để hình thành nên phương án xây dựng tuyến đê, Thường trực Tỉnh ủy, Thường trực UBND tỉnh chia nhau thành nhiều đoàn, cùng với lãnh đạo các sở, ngành, địa phương đi khảo sát thực tế ở các huyện: Vĩnh Châu, Long Phú và dọc theo sông Mỹ Thanh. Hình ảnh những đồng chí lãnh đạo cao nhất của tỉnh Sóc Trăng lúc bấy giờ là Bí thư Tỉnh ủy Trần Văn Vụ, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Thanh Bình, cùng lãnh đạo sở, ngành, địa phương đi trên những chiếc xe honda 67, xắn quần lội qua các bờ kênh, hàng dừa nước… để khảo sát thực địa việc xây dựng tuyến đê. Các đồng chí lãnh đạo tỉnh cũng đến tận nhà nhiều người dân địa phương, nhất là các vị bô lão, người có uy tín trong vùng để bàn bạc, vận động, thuyết phục… Điều đó càng cho thấy quyết tâm cao của Đảng bộ, chính quyền tỉnh Sóc Trăng phải xây dựng bằng được tuyến đê và chủ trương đúng đắn đó đã được các tầng lớp nhân dân trong tỉnh ủng hộ rất cao.

    Ngày khởi công, từng đoàn người từ khắp các địa phương trong tỉnh kéo nhau đi đào đắp đê; khí thế lao động trên công trường lúc nào cũng rộn ràng, nhộn nhịp. Đồng chí Đoàn Tấn Khoa - nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng cho biết: Khi đó, tỉnh không có ngân sách để đầu tư cho xây dựng tuyến đê, tất cả phải xin kinh phí của Trung ương. Sau khi phóng tuyến, đưa cơ giới hóa đào kênh để lấy đất đắp đê, đào đến đâu thì huy động sức dân đắp đê đến đó. Đồng thời, những hộ dân có tuyến đê đi qua đã hiến đất, vườn tược, hoa màu để làm đê (toàn bộ đất đai khu vực tuyến đê đều của nhân dân hiến tặng, không có đền bù, giải phóng mặt bằng). Nhân dân trong toàn tỉnh còn đóng góp hàng triệu ngày công lao động để hình thành nên tuyến đê (chân đê 12m, mặt đê 6m, cao 2m).

    Suốt quá trình xây dựng tuyến đê, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Sóc Trăng luôn nhận được sự ủng hộ từ Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương, đặc biệt là của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt. Ông đã dành nhiều thời gian đến Sóc Trăng để khảo sát, thị sát và trực tiếp chỉ đạo xây dựng tuyến đê. Với chủ trương đúng đắn, hợp lòng dân, Đảng bộ, chính quyền tỉnh Sóc Trăng đã tạo nên sức mạnh tổng hợp, trong thời gian ngắn chưa đến 2 năm, hệ thống đê sông - đê biển của tỉnh với chiều dài gần 500 km đã hoàn thành. Đó cũng là dấu ấn sâu sắc nhất trong 30 năm tái lập tỉnh, là một kỳ tích của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Sóc Trăng; tạo nên sức bật mới cho Sóc Trăng  phát triển hướng đột phá về nông nghiệp và thủy sản.

    Kỳ tích về nông nghiệp, thủy sản và vươn ra biển lớn

    Hệ thống đê sông - đê biển Sóc Trăng được xây dựng hoàn thành không chỉ là kỳ tích của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Sóc Trăng trong việc huy động sức mạnh toàn dân đào đắp hàng chục triệu m³ đất làm nên tuyến đê, mà còn tạo nên kỳ tích mới của tỉnh Sóc Trăng về nông nghiệp, thủy sản trong suốt 30 năm qua.

Tuyến đê hoàn thành phần lớn nhờ vào sức lao động của các tầng lớp nhân dân tỉnh Sóc Trăng. Ảnh: Quốc Kiên

    Công trình đê sông - đê biển Sóc Trăng hoàn thành, hiệu quả tức thời và rõ nét nhất là đã kịp thời ngăn mặn, giữ ngọt. Từ một vùng đất quanh năm bị nhiễm phèn mặn, nhờ có tuyến đê và hệ thống thủy lợi (được xây dựng sau này) mà tỉnh Sóc Trăng đã đẩy mạnh phát triển sản xuất và chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông nghiệp. Sản lượng lúa của tỉnh mỗi năm cứ tăng dần và đạt trên 2 triệu tấn, tăng 2,4 lần so năm 1992. Hiện tại, tỉnh đã chuyển dần sản xuất lúa theo hướng đặc sản, chất lượng cao, mang lại giá trị thu nhập cao cho người sản xuất. Đến nay, diện tích lúa đặc sản, lúa chất lượng cao đạt 253.700 ha (chiếm hơn 78,79% diện tích, tăng 50,7 lần so với năm 2000). Thương hiệu gạo thơm Sóc Trăng đã vươn xa ra thị trường thế giới. Tại Hội nghị quốc tế về Thương mại lúa gạo lần thứ 9 tổ chức ở Ma Cao năm 2017, gạo ST24 đạt giải “Top 3 gạo ngon nhất thế giới”; tại Manila Philippin, gạo ST25 đạt giải gạo ngon nhất thế giới năm 2019.

    Tuyến đê hình thành còn mở ra hướng mới trong phát triển kinh tế của tỉnh Sóc Trăng, đó là nuôi trồng và chế biến thủy sản. Cái tên “cánh đồng năn” ngày nào in sâu vào tâm trí của người dân như ký ức của sự nghèo khó nay đã nhường chỗ cho những trang trại, hiệp hội nuôi tôm bạt ngàn. Xác định đúng tiềm năng và thế mạnh, trong 30 năm qua, Sóc Trăng luôn chú trọng tập trung đầu tư để đẩy mạnh phát triển ngành thủy sản, nhất là nuôi trồng thủy sản như đầu tư hệ thống hạ tầng kỹ thuật, quan tâm công tác giống, công tác kiểm dịch... Nhờ đó sản xuất thủy sản so với năm 1992 có bước phát triển vượt bậc và khá toàn diện trên tất cả các lĩnh vực nuôi trồng, khai thác, chế biến và xuất khẩu. Giá trị xuất khẩu thủy sản năm 2021 đạt 986 triệu USD, trong 30 năm qua, giá trị xuất khẩu thủy sản tăng bình quân hàng năm 19,99%, chiếm tỷ trọng 76,49% tổng giá trị xuất khẩu của tỉnh. Hiệu quả từ tuyến đê mang lại đã đưa lĩnh vực nuôi trồng và chế biến thủy sản là ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh và đứng thứ hạng cao trong cả nước.

    Việc hình thành tuyến đê sông - đê biển gần 500 km cũng đồng thời là chừng ấy km đường giao thông nông thôn liên hoàn, tạo nên diện mạo mới cho vùng nông thôn Sóc Trăng. Ngày nay, nhiều tuyến đường huyện, đường tỉnh, tuyến Quốc lộ Nam sông Hậu, đoạn đi qua tỉnh Sóc Trăng cũng nằm trên phần lớn nền tảng của tuyến đê... Trong các dịp kỷ niệm tái lập tỉnh, họp mặt cán bộ hưu trí; các đồng chí Bí thư, Phó Bí thư, Ủy viên Ban Thường vụ, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh qua các thời kỳ đều có chung nhận định và niềm tự hào: Thành tựu từ sau khi tái lập tỉnh rất nhiều, nhưng quan trọng nhất vẫn là việc xây dựng nên tuyến đê sông - đê biển Sóc Trăng đã tạo nên những thành tựu rất đáng kể trên nhiều lĩnh vực đời sống - xã hội.

    Tuyến đê sông, đê biển không chỉ là giải pháp mang tính đột phá của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Sóc Trăng, nhằm đưa kinh tế - xã hội của tỉnh Sóc Trăng tăng tốc phát triển mạnh mẽ trong 30 năm qua mà còn mang tính chiến lược lâu dài khi trong những năm gần đây, cả vùng Đồng bằng sông Cửu Long đang thực hiện nhiều giải pháp về thủy lợi, đê điều nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

Lễ khánh thành tuyến đê sông - đê biển Sóc Trăng. Ảnh: Quốc Kiên

    Tuyến đê sông, đê biển Sóc Trăng đã mở ra chặng đường phát triển mới cho Sóc Trăng trong suốt chặng đường 30 năm tái lập tỉnh. Kế thừa những thành tựu đạt được, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Sóc Trăng sẽ tiếp tục lập nên những kỳ tích mới trong giai đoạn mới. Ngày nay, dọc theo tuyến Quốc lộ Nam sông Hậu (nền tảng của đê đoạn, đê sông, đê biển Sóc Trăng), nhiều công trình, dự án về điện gió đã, đang và sẽ được triển khai xây dựng với tổng công suất tiềm năng là 12.849 MW. Với định hướng đó, trong những năm tới đây, Sóc Trăng sẽ là nơi sản xuất năng lượng sạch ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Đồng thời, kết hợp với những công trình, dự án đầu tư hệ thống giao thông liên vùng, như: Cầu Đại Ngãi, cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng và việc đầu tư Cảng biển nước sâu Trần Đề, hệ thống Logistics, các khu công nghiệp dọc theo Quốc lộ Nam sông Hậu sẽ tác động rất lớn đến phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, là cơ hội để tỉnh Sóc Trăng đón đầu, bứt phá đi lên, biến Sóc Trăng trở thành một trong những trung tâm của vùng.

    “Rồng biển Sóc Trăng” đang vươn mình ra biển lớn với ý chí, khát vọng về một tương lai tươi sáng trên quê hương Sóc Trăng.

Quốc Kiên