Trung tâm Giám sát điều hành của tỉnh Sóc Trăng. Ảnh: QUỐC KHA
Chuyển đổi số là bước đi tất yếu của Sóc Trăng
Thời gian qua, các cấp ủy đảng trên địa bàn tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo phát triển nguồn nhân lực, đầu tư hạ tầng kỹ thuật, ứng dụng công nghệ thông tin để thực hiện chuyển đổi số trong hoạt động các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và đã đạt được những kết quả quan trọng. Tuy nhiên, so với yêu cầu thì hoạt động chuyển đổi số của tỉnh vẫn còn nhiều hạn chế như: Công nghệ số chưa được ứng dụng sâu, rộng trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội; việc số hóa và ứng dụng công nghệ thông tin trong các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp chưa đi vào chiều sâu; cơ sở dữ liệu chuyên ngành cấp tỉnh còn rất hạn chế; nhiều quy trình nghiệp vụ chuyên môn của các cơ quan, đơn vị chưa có các nền tảng số để nâng cao hiệu quả hoạt động; tỷ lệ người dân, doanh nghiệp sử dụng dịch vụ công trực tuyến còn thấp; chuyển đổi số của người dân còn hạn chế, nhất là vùng nông thôn, vùng có đông đồng bào dân tộc; việc chuyển đổi số trong doanh nghiệp, việc ứng dụng công nghệ số vào hoạt động sản xuất, kinh doanh còn nhiều hạn chế; chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, chỉ số sẵn sàng cho phát triển và ứng dụng công nghệ thông tin của tỉnh còn thấp; tình hình an toàn, an ninh mạng tuy được kiểm soát nhưng vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro… Nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ trong lãnh đạo, quản lý, điều hành, hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị, sản xuất và đời sống của doanh nghiệp, người dân phù hợp với yêu cầu và xu thế phát triển, Tỉnh ủy đã ban hành Nghị quyết số 07-NQ/TU, ngày 27/10/2021 về chuyển đổi số tỉnh Sóc Trăng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
Quan điểm của tỉnh về chuyển đổi số là bước đi tất yếu nhằm thay đổi căn bản, toàn diện hoạt động của hệ thống chính trị; hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và phương thức, lối sống, làm việc của nhân dân; là động lực để xây dựng chính quyền số, phát triển kinh tế số, xây dựng xã hội số an toàn, văn minh, rộng khắp và bao trùm; đặt người dân là trung tâm, thể chế và công nghệ là động lực, an toàn thông tin mạng là then chốt và xuyên suốt.
Chuyển đổi số cũng được xem là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt và đồng bộ trong hoạt động của hệ thống chính trị, đặc biệt là người đứng đầu địa phương, cơ quan, đơn vị; sự đồng hành của doanh nghiệp và nhân dân nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động và thực thi công vụ trong cơ quan Đảng và cơ quan Nhà nước. Huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực để thúc đẩy phát triển các nền tảng công nghệ số, nguồn nhân lực phục vụ chuyển đổi số. Mục tiêu phấn đấu chuyển đổi số của tỉnh được đề ra cụ thể cho từng giai đoạn (đến năm 2025 và đến năm 2030) để thực hiện tốt các nội dung như: Đến năm 2025, ứng dụng công nghệ số, dữ liệu số để điều chỉnh phương thức hoạt động, cấu trúc lại quy trình, đổi mới căn bản, toàn diện hoạt động lãnh đạo, quản trị, điều hành của cả hệ thống chính trị trên địa bàn tỉnh; phát triển mạnh công nghệ số, tạo nền tảng thúc đẩy phát triển các ngành, lĩnh vực quan trọng và lĩnh vực mới; phát triển môi trường số an toàn, nhân văn, rộng khắp để hình thành công dân số, xã hội số. Phấn đấu đến năm 2030, Sóc Trăng hoàn thành chuyển đổi số đồng bộ trên phạm vi toàn tỉnh, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững; hoàn thành xây dựng đô thị thông minh kết nối đồng bộ với các mạng lưới đô thị thông minh khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước. 100% hồ sơ công việc được xử lý trên môi trường mạng (trừ hồ sơ công việc thuộc phạm vi bí mật Nhà nước) đối với cấp tỉnh; 90% đối với cấp huyện; 70% đối với cấp xã. Hoàn thành việc xây dựng tất cả các cơ sở dữ liệu chuyên ngành, cơ sở dữ liệu cấp huyện, cấp xã đưa vào kho dữ liệu dùng chung của tỉnh. 70% hoạt động kiểm tra của cơ quan quản lý nhà nước được thực hiện thông qua môi trường số và các hệ thống thông tin của cơ quan. Phấn đấu kinh tế số chiếm 30% GRDP; tỷ trọng kinh tế số trong từng ngành, lĩnh vực đạt tối thiểu 20%. Năng suất lao động hằng năm tăng tối thiểu 8%. Hạ tầng cáp quang đến hộ gia đình đạt 100%; 80% dân số có tài khoản thanh toán điện tử.
Đẩy mạnh thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp chuyển đổi số
Với mục tiêu trên, các cấp ủy đảng lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các giải pháp chủ yếu tập trung vào các nội dung như: Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức về chuyển đổi số; hoàn thiện cơ chế chính sách gắn với phát triển nguồn nhân lực; phát triển hạ tầng, nền tảng số và phát triển dữ liệu số; bảo đảm an toàn, an ninh mạng… Tập trung ưu tiên chuyển đổi số ở 5 lĩnh vực gồm: Nông nghiệp, du lịch, y tế, giáo dục và đào tạo, an sinh xã hội.
Phát biểu tại hội nghị về chuyển đổi số tỉnh Sóc Trăng vào tháng 12/2021, đồng chí Lâm Văn Mẫn - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Sóc Trăng đã khẳng định, chuyển đổi số mở ra cơ hội cho tất cả các quốc gia. Lần đầu tiên trong lịch sử, Việt Nam đi cùng thế giới trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, cách mạng chuyển đổi số để chúng ta bứt phá, vượt lên. Chuyển đổi số là cơ hội vô giá đối với nước ta, cũng là cơ hội cuối cùng của nước ta trong vòng một vài thập kỷ tới. Nếu bỏ lỡ cơ hội này, chúng ta sẽ bị tụt lại sau các quốc gia khác xa hơn nữa. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhiều lần khẳng định: Chuyển đổi số là bước phát triển khách quan, nghĩa là chúng ta muốn phát triển không bị bỏ lại phía sau thì phải thực hiện nó, không có con đường nào khác. Chuyển đổi số là quá trình khách quan, muốn hay không thì chuyển đổi số vẫn diễn ra và đang diễn ra.
Để kịp thời nắm bắt cơ hội, vượt qua thách thức, đưa kinh tế số của Việt Nam nói chung, tỉnh Sóc Trăng nói riêng phát triển nhanh, đạt mục tiêu mà Đảng, Chính phủ đề ra và để Nghị quyết Chuyển đổi số của tỉnh đi vào cuộc sống, chúng ta cần thống nhất một số quan điểm: Nhận thức đóng vai trò quyết định trong chuyển đổi số, chuyển đổi số trước tiên là chuyển đổi nhận thức; mỗi cơ quan, tổ chức cần tận dụng tối đa cơ hội để phát triển chính quyền số, kinh tế số, xã hội số, trong đó, việc xác định sớm lộ trình và đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi số trong từng ngành, từng lĩnh vực, từng địa phương có ý nghĩa rất quan trọng, là cơ hội để phát triển các ngành, lĩnh vực, địa phương. Người dân và doanh nghiệp là trung tâm của chuyển đổi số; lĩnh vực có tác động xã hội, liên quan hằng ngày tới người dân, thay đổi nhận thức nhanh nhất, mang lại hiệu quả, giúp tiết kiệm chi phí cần ưu tiên chuyển đổi số trước. Thể chế và công nghệ là động lực của chuyển đổi số; thể chế cần phải đi trước một bước khi có thể. Người đứng đầu các cơ quan, đơn vị chấp nhận và thử nghiệm cái mới một cách có kiểm soát; hình thành văn hóa chấp nhận và thử nghiệm cái mới; làm điểm, làm nhanh, sau đó đánh giá và nhân rộng…
Qua 6 tháng đầu năm 2022, tình hình chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh đạt được một số kết quả tích cực. UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản về chuyển đổi số, tổ chức các đoàn công tác đi học tập kinh nghiệm về chuyển đổi số ở một số tỉnh; hạ tầng kỹ thuật tại Trung tâm Tích hợp dữ liệu tỉnh với 7 hệ thống thông tin thành phần đã được phê duyệt cấp độ an toàn hệ thống thông tin cấp độ 3; an toàn thông tin được Bộ Công an đánh giá là một trong những tỉnh đảm bảo các yêu cầu cơ bản về an toàn thông tin, đủ điều kiện để kết nối vào cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Bên cạnh đó, việc xây dựng chính quyền điện tử, kinh tế số, xã hội số và Trung tâm Giám sát điều hành của tỉnh cũng được quan tâm, triển khai bước đầu đạt được một số kết quả đáng ghi nhận…
Chuyển đổi số gắn với đô thị thông minh
Chuyển đổi số chính là động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội và thực sự cấp thiết, mang lại nhiều lợi ích cho chính quyền, doanh nghiệp và cuộc sống…
Tại thành phố Sóc Trăng, việc xây dựng Trung tâm Điều hành đô thị thông minh (Trung tâm IOC) được xem là một trong những công trình trọng điểm, trọng yếu, có ý nghĩa rất quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của thành phố. Trung tâm IOC với mục tiêu nhằm cung cấp cho lãnh đạo góc nhìn toàn diện về các hoạt động đang diễn ra trên địa bàn thành phố đã được tích hợp với các hệ thống thông tin ở nhiều lĩnh vực khác nhau, đảm bảo tính chân thực, chính xác, minh bạch; tạo sự tương tác trực tuyến giữa người dân - doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước. Trung tâm này có chức năng tích hợp, phân tích các thông tin dữ liệu sẵn có, bao gồm 11 phân hệ: Phản ánh hiện trường, Sổ đảng viên, kinh tế - xã hội, Dịch vụ công, Y tế, Giáo dục, Tư pháp, Phần mềm giám sát thông tin trực tuyến, Hệ thống camera giám sát môi trường, Hệ thống camera giao thông và Hệ thống camera AI (nhận diện khuôn mặt); trong đó, phân hệ Hệ thống camera giao thông đi vào vận hành, giúp cơ quan chức năng xử lý những trường hợp vi phạm trật tự giao thông trên địa bàn thành phố Sóc Trăng.
Chia sẻ thêm về hiệu quả ứng dụng chuyển đổi số, đồng chí Châu Kiến Tường - Phó Chủ tịch UBND thành phố Sóc Trăng cho biết, hiện nay thành phố đã chuyển sang sử dụng tài liệu phục vụ cuộc họp dưới hình thức tài liệu điện tử thay thế cho tài liệu giấy thông qua quét mã QR, giúp tiết kiệm văn phòng phẩm và thuận tiện cho người xem. Ngoài ra, hệ thống hội nghị trực tuyến gồm 1 điểm cầu ở Thành ủy, 1 điểm cầu tại UBND thành phố và 10 điểm cầu tại UBND của 10 phường đã giúp việc tổ chức các hội nghị, cuộc họp thuận tiện, góp phần giúp lãnh đạo thành phố chỉ đạo các địa phương nhanh chóng, kịp thời. Các phòng, ban, ngành của thành phố cũng thực hiện phát hành, chuyển văn bản trên hệ thống quản lý điều hành văn bản đạt tỷ lệ trên 90%, tỷ lệ ký số văn bản đạt 80%.
Là một trong những đơn vị đẩy mạnh chuyển đổi số vào công tác chuyên môn, Trung tâm Văn hóa - Thể thao - Truyền thanh thành phố Sóc Trăng đã và đang ứng dụng hiệu quả hệ thống truyền thanh thông minh, để chuyển đổi số trên lĩnh vực truyền thanh nhằm đáp ứng nhu cầu tiếp nhận thông tin của nhân dân và nâng cao hiệu quả tuyên truyền. Theo đồng chí Phan Đoàn Nguyên Bảo - Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa - Thể thao - Truyền thanh thành phố Sóc Trăng, thay vì phát thanh thông qua sóng FM, hệ thống truyền thanh thông minh thế hệ mới sử dụng địa chỉ IP để truyền và nhận bản tin phát thanh qua mạng internet, sóng 3G/4G. Với hệ thống này, đài truyền thanh được tích hợp với hệ thống cũ để hoạt động song song, giúp lưu trữ và quản lý tốt các nội dung đã phát, điều khiển hoàn toàn trên máy tính, thiết bị di động, giúp phổ biến, tuyên truyền thông tin dễ dàng, nhanh gọn. Các cấp có thẩm quyền dễ dàng kiểm soát thông tin, quản lý chương trình, lịch phát thanh với độ bảo mật cao. Việc phát các bản tin linh hoạt, có thể lựa chọn phát tin tới từng cụm loa hoặc từng khu vực, lịch phát thanh được đặt theo giờ, ngày hoặc tuần. Đặc biệt, nhờ tích hợp công nghệ trí tuệ nhân tạo nên có thể chuyển văn bản sang giọng nói tự động để phát ra hệ thống loa mà không cần phát thanh viên thu âm…
Việc áp dụng hệ thống truyền thanh thông minh tại cấp phường cũng phát huy hiệu quả rõ rệt. Sau khi tiếp nhận và vận hành thiết bị công nghệ mới đã hỗ trợ rất nhiều cho công chức văn hóa - xã hội của phường được phân công phụ trách đài. Thông qua các tính năng thông minh của thiết bị, khối lượng công việc của đài phường được giảm tải rất rõ, chất lượng công tác tuyên truyền được nâng lên.
Chuyển đổi số trên 3 trụ cột
Là huyện điểm chuyển đổi số, trong thời gian qua Trần Đề đã triển khai thực hiện có hiệu quả trên 3 trụ cột: Chính quyền số, kinh tế số và xã hội số. Trong hoạt động chính quyền số, hiện tại, dữ liệu của huyện được kết nối tích hợp dữ liệu của tỉnh, đáp ứng yêu cầu triển khai ứng dụng tập trung, phục vụ hoạt động của các cơ quan, đơn vị và bảo đảm an toàn, an ninh thông tin. Các hoạt động hội nghị, các cuộc họp trực tuyến hiện được triển khai ổn định từ tỉnh đến các xã, thị trấn. 100% bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của huyện và các xã, thị trấn được trang bị đầy đủ thiết bị phục vụ cho giải quyết thủ tục hành chính; 100% văn bản đi - đến được chuyển trên môi trường mạng; 100% lãnh đạo cấp phòng trở lên và lãnh đạo các xã, thị trấn được cấp và sử dụng chữ ký số trong chỉ đạo, điều hành. Huyện ứng dụng có hiệu quả các phần mềm dùng chung với cấp tỉnh.
Đoàn công tác khảo sát mô hình chuyển đổi số tại Công an thị trấn Lịch Hội Thượng, huyện Trần Đề. Ảnh: C.B
Về kinh tế số, huyện đã hoàn thành các quy định trong lĩnh vực kinh tế số trên địa bàn huyện nhằm tạo môi trường giao dịch thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp qua kênh số, phương thức điện tử. Về cơ bản, các doanh nghiệp đã biết ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh như: Xây dựng trang thông tin điện tử, sử dụng phần mềm xác lập quy trình sản xuất, quản lý khách hành, quản lý nguyên liệu, quản lý tài chính kế toán và ứng dụng rộng rãi các hình thức thanh toán điện tử. Về xã hội số, triển khai công tác truyền thông, phổ biến các kỹ năng số cơ bản cho người dân, như: Truy cập và sử dụng internet, khai thác thông tin trên trang thông tin điện tử, sử dụng thư điện tử, mua bán trực tuyến, thanh toán điện tử, bảo đảm an toàn thông tin cá nhân khi giao dịch trên mạng… Đặc biệt, không sử dụng tiền mặt, người dân khi đến chợ mua hàng thông qua việc thanh toán bằng mã QR. Đây là cách thức được huyện áp dụng thí điểm tại chợ trung tâm thị trấn Lịch Hội Thượng, mô hình được sự tham gia, hưởng ứng tích cực từ người dân.
Theo ông Khưu Thạnh ở thị trấn Lịch Hội Thượng, việc sử dụng điện thoại thông minh để quét mã QR tại các cửa hàng buôn bán khi thanh toán chi phí rất tiện lợi. Trong trường hợp không đem theo tiền mặt người dân vẫn mua được hàng hóa nếu mang theo điện thoại, mô hình này cần được nhân rộng hơn để sau này nhiều người đi chợ cũng không cần phải mang theo nhiều tiền mặt.
Đồng chí Thạch Hồ Xuân Thanh - Chủ tịch UBND thị trấn Lịch Hội Thượng cho biết, thị trấn Lịch Hội Thượng đang triển khai việc thanh toán không sử dụng tiền mặt, hiện nay có trên 50 cơ sở dịch vụ mua bán đang áp dụng thanh toán thông qua mã QR từ phần mềm Viettel money và VNPT money. Bên cạnh đó, thị trấn triển khai được 32 camera lắp ở khu vực các tuyến đường phức tạp về an ninh trật tự trên địa bàn, quản lý thông qua hệ thống định vị của Công an thị trấn đặt tại cơ quan Công an thị trấn. Hiện nay, thị trấn Lịch Hội Thượng cũng đang tiếp tục vận động xã hội hóa để gắn thêm camera, trưng dụng camera của người dân để quản lý, góp phần đảm bảo tình hình an ninh trật tự trên địa bàn.
Đồng chí Huỳnh Thị Diễm Ngọc - Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Phó trưởng Ban Chỉ đạo chuyển đổi số tỉnh Sóc Trăng cho rằng, chuyển đổi số là nhiệm vụ mới, khó khăn, nhưng không thể không làm, các cấp, các ngành phải xem nhiệm vụ chuyển đổi số là nhiệm vụ quan trọng, là một trong những tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của người đứng đầu. Đồng chí Huỳnh Thị Diễm Ngọc yêu cầu các ngành chia sẻ, thực hiện nhiệm vụ với Sở Thông tin và Truyền thông; đẩy mạnh công tác tuyên truyền sâu rộng trong nhân dân và doanh nghiệp; Sở Thông tin và Truyền thông tiếp thu các ý kiến của các thành viên Ban Chỉ đạo chuyển đổi số tỉnh để bổ sung vào phương hướng, nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2022 và sớm tham mưu cho Ban Chỉ đạo trình Đề án về chuyển đổi số…
Những kết quả bước đầu trong chuyển đổi số đã từng bước đem lại nhiều tiện ích cho người dân và cơ quan Nhà nước. Tuy nhiên, để thực hiện thành công chuyển đổi số, cần sự quyết tâm, đồng hành của các cấp, các ngành, của cả hệ thống chính trị và sự tham gia của người dân, doanh nghiệp, cộng đồng xã hội. Với sự quyết tâm cao của hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở, cùng với sự đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, công tác chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh sẽ từng bước đi vào chiều sâu, ngày càng đem lại hiệu quả thiết thực, thúc đẩy kinh tế - xã hội ngày càng phát triển.
CHÍ BẢO - QUỐC KHA