Tham quan đồng ruộng trình diễn thu hoạch cánh đồng canh tác lúa chất lượng cao đầu tiên của tỉnh có các đồng chí: Trần Thanh Nam - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Lâm Văn Mẫn - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Sóc Trăng; Vương Quốc Nam - Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo các cơ quan trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, lãnh đạo UBND các tỉnh, thành tham gia Đề án cùng các công ty, doanh nghiệp đồng hành.
Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh tham quan mô hình trình diễn thu hoạch tại đồng lúa chất lượng cao
Mô hình thí điểm của tỉnh Sóc Trăng có diện tích 50ha được triển khai tại Hợp tác xã Hưng Lợi, thuộc ấp An Hưng, xã Long Đức, huyện Long Phú, với giống lúa được chọn để gieo sạ là ST25. Thực hiện theo tiêu chí “canh tác lúa giảm phát thải khí nhà kính, quản lý rơm, nước và phân bón”, Hợp tác xã tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật của Đề án là sạ hàng hiệu ứng hàng biên kết hợp vùi phân bằng phân bón chuyên dùng MTK. Đồng thời, áp dụng phương pháp rút nước giữa vụ theo kỹ thuật ướt - khô xen kẽ thông qua việc quản lý nguồn nước bằng thiết bị cảm biến môi trường nước đã được lắp đặt tại ruộng.
Nhờ ứng dụng cơ giới hóa trong gieo sạ kết hợp với vùi phân nên lượng giống gieo sạ giảm từ 20 - 40 kg/ha, giảm 4 lần phun thuốc bảo vệ thực vật và hạn chế thất thoát lượng phân bón so với ruộng ngoài mô hình. Thành công sau vụ lúa Hè Thu 2024 - 2025 cho thấy, mô hình đã góp phần giảm đáng kể chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận theo đúng chủ trương Đề án.
Giám đốc Hợp tác xã Hưng Lợi - Trương Văn Hùng, cho biết: “Khi thực hiện vùi phân thì phân bón ít bị rửa trôi hoặc bốc hơi, do đó giảm được lượng phân sử dụng. Còn về nước, trước đây cả vụ phải bơm 7 lần, nhưng giờ chỉ cần bơm 3 lần. Cộng lại tất cả thì chi phí sản xuất giảm được từ 4 - 5 triệu đồng/ha”.
Được biết, bên cạnh quản lý nước và phân bón, toàn bộ lượng rơm sau thu hoạch sẽ được Hợp tác xã di chuyển ra khỏi ruộng bằng thiết bị cơ giới hóa để sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau. Sau đó, sử dụng chế phẩm sinh học nấm Trichoderma để phân hủy rạ, đảm bảo mục tiêu giảm phát thải thông qua việc quản lý rơm rạ sau thu hoạch mà Đề án hướng đến. Giám đốc Hợp tác xã Hưng Lợi - Trương Văn Hùng cho biết thêm: “Đảm bảo toàn bộ rơm mình phải đem ra khỏi đồng. Tập trung 5 - 6 máy cuộn rơm để thu hoạch đến đâu mình cuốn rơm đến đó. Lượng rơm này sẽ bán cho những hộ có nhu cầu trồng nấm rơm hoặc Hợp tác xã sẽ tận dụng để ủ làm phân bón hữu cơ bón lại cho đồng ruộng, như vậy sẽ giảm được chi phí phân bón cho vụ lúa tiếp theo”.
Kết quả đánh giá từ ngành chuyên môn cũng cho thấy, nhờ áp dụng quy trình kỹ thuật sản xuất lúa giảm phát thải, đồng ruộng của Hợp tác xã có chỉ số phát thải là 9.505kg CO2 tương đương 1 ha/vụ. Trong khi đó, ruộng không áp dụng quy trình đạt phát thải 13.501kg CO2. Như vậy, chênh lệch phát thải là 3.996kg CO2 tương đương/ha/vụ. Ngoài ra, nhờ áp dụng đồng bộ nhiều giải pháp kỹ thuật trong suốt quá trình canh tác nên trà lúa cứng cây, ít đổ ngã, năng suất đạt cao hơn nhiều so với ruộng đối chứng. PGS TS Nguyễn Văn Hùng - Chuyên gia Khoa học cao cấp IRRI, đánh giá: “Tại đồng ruộng đang trình diễn, năng suất lúa đạt từ 7,1 - 7,8 tấn/ha. Giá lúa được thu mua là 10.800 đồng/kg, cao hơn so với năm trước. Lợi nhuận tăng thêm từ 15 - 18 triệu đồng/ha, tổng doanh thu sau thu hoạch là 40 triệu đồng/ha”.
Trên cơ sở kết quả mô hình trình diễn vụ lúa Hè - Thu năm 2024 tại huyện Long Phú, tỉnh Sóc Trăng dự kiến sẽ mở rộng mô hình trình diễn ra 8 huyện, thị xã trên địa bàn tỉnh. Dự kiến số lượng mô hình trình diễn là 08 mô hình với tổng diện tích 340 ha, được thực hiện từ nhiều nguồn kinh phí khác nhau. Do vậy, các ý kiến trao đổi, thảo luận từ lãnh đạo Bộ, lãnh đạo tỉnh cùng các tác nhân tham quan mô hình trình diễn có ý nghĩa quan trọng, giúp tỉnh đúc rút được nhiều kinh nghiệm nhằm triển khai mô hình đạt hiệu quả cao hơn trong thời gian tới.
Trình diễn thu hoạch tại đồng lúa chất lượng cao đầu tiên của tỉnh Sóc Trăng
Tiến sĩ Trần Tấn Phương - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Sóc Trăng, thông tin thêm: “Chúng tôi sẽ tăng cường tập huấn cho cán bộ của mình xem cách tính toán giảm phát thải CO2 như thế nào, như vậy thì cán bộ kỹ thuật cũng như các hợp tác xã có thể tự tính xem mình đã giảm được lượng phát thải CO2 là bao nhiêu. Trên cơ sở đó, sẽ có hướng điều chỉnh kỹ thuật sản xuất phù hợp hơn. Chúng tôi cũng sẽ tiếp tục phối hợp với Cục Trồng trọt, Viện Nghiên cứu lúa quốc tế, các công ty đã đồng hành cùng chúng tôi trong thời gian qua; đồng thời, kêu gọi thêm một số công ty, tổ chức, cá nhân cùng đồng hành để hỗ trợ hợp tác xã và bà con nông dân trong suốt quá trình triển khai, cụ thể là kết hợp với các công ty trong việc dùng máy sạ hàng có vùi phân, sử dụng các drone phun thuốc, bón phân, các công ty có thiết bị đo giảm phát thải CO2, đo mực nước tưới ướt khô xen kẽ, hoặc các thiết bị tiến bộ hơn để cùng đồng hành với bà con nông dân”.
Theo kế hoạch đã được Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Sóc Trăng xây dựng, Đề án Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải cacbon thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL sẽ được triển khai trên địa bàn 9 huyện, thị xã, thành phố trồng lúa của tỉnh, gồm: Mỹ Xuyên, Thạnh Trị, Mỹ Tú, Kế Sách, Long Phú, Châu Thành, Trần Đề, thị xã Ngã Năm và thành phố Sóc Trăng. Mục tiêu đến năm 2025, phấn đấu diện tích canh tác vùng chuyên canh lúa chất lượng cao toàn tỉnh là 38.500 ha, đến năm 2030 diện tích đạt 72.000 ha. Với lợi thế của địa phương sở hữu giống lúa làm ra thương hiệu “Gạo ngon nhất thế giới” cùng điều kiện thuận lợi về mặt thổ nhưỡng, Đề án có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh thức những tiềm năng, thế mạnh còn “bỏ ngỏ” trong chuỗi ngành hàng sản xuất lúa gạo của tỉnh Sóc Trăng, góp phần cải thiện thu nhập cho người nông dân trồng lúa theo đúng mục tiêu cốt lõi mà Đề án đã đặt ra.
Ngọc Thơ