Trong bối cảnh này, sự ra đời của Chỉ thị số 32-CT/TW, ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định và phát triển bền vững ngành thủy sản đã góp phần phát huy tốt vai trò của các tổ chức cơ sở đảng trong nhiệm vụ gỡ cảnh báo “thẻ vàng”, phát triển nghề cá theo hướng bền vững, hiện đại.
Chỉ thị số 32-CT/TW, ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định và phát triển bền vững ngành thủy sản (gọi tắt là Chỉ thị số 32-CT/TW) là văn bản chỉ đạo cao nhất trong công tác này. Chỉ thị yêu cầu các tỉnh uỷ, thành uỷ, ban cán sự đảng, đảng đoàn, đảng uỷ trực thuộc Trung ương có liên quan tổ chức nghiên cứu, quán triệt, tuyên truyền sâu rộng tới cán bộ, đảng viên và nhân dân; tập trung thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, như: Chú trọng công tác vận động, nắm tình hình, kịp thời phát hiện từ sớm, từ xa, ngăn chặn ngay từ trong bờ tàu cá và ngư dân có ý vi phạm, nhất là khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Chú trọng chính sách nuôi trồng, khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, bảo đảm chế biến phục vụ xuất khẩu, hỗ trợ hiện đại hóa nghề cá, tạo thêm sinh kế, đào tạo nghề, tạo điều kiện cho ngư dân vươn khơi, bám biển, nâng cao cuộc sống. Ngày 22/4/2024, Chính phủ ra Nghị quyết số 52/NQ-CP về việc ban hành Chương trình hành động và kế hoạch triển khai thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư.
Phiên toà giả định xử lý vi phạm hình sự về khai thác thủy sản bất hợp pháp.
Để cụ thể hóa và triển khai thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư cũng như Nghị quyết số 52-NQ/CP của Chính phủ, ngày 17/7/2024, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Sóc Trăng ban hành Chương trình hành động số 56-Ctr/TU, yêu cầu xác định rõ vai trò, trách nhiệm của các ngành, các cấp, người đứng đầu các cấp ủy đảng, chính quyền và thủ trưởng các cơ quan, đơn vị đối với công tác quản lý, bảo vệ, phát triển nguồn lợi thủy sản và chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định, phù hợp với điều kiện thực tế của tỉnh.
Ngày 20/8/2024, Ủy ban nhân dân tỉnh Sóc Trăng cũng đã ban hành Kế hoạch số 134/KH-UBND về việc triển khai thực hiện Chương trình số 56 Ctr/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy. Trong đó, phân công rõ trách nhiệm của từng sở, ngành, đơn vị, địa phương trong công tác gỡ cánh báo “thẻ vàng”.
Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước đối với hoạt động khai thác, đánh bắt thủy sản, thực hiện Nghị quyết số 52/NQ-CP của Chính phủ, Chương trình hành động số 56-Ctr/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Kế hoạch số 134/KH-UBND của Ủy ban nhân dân tỉnh liên quan công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Sóc Trăng đã chỉ đạo Chi cục Thủy sản, Ban quản lý Cảng cá Trần Đề tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền về Luật Thủy sản 2017, Nghị định số 42-NĐ-CP, ngày 16/5/2019 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản cùng nhiều văn bản khác có liên quan. Ngành cũng quan tâm kiện toàn Văn phòng chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (gọi tắt là Tổ IUU) nhằm kiểm soát tốt các tàu cá xuất/nhập cảng cũng như sản lượng hàng hóa qua cảng. Đồng thời, tăng cường kiểm tra, nhắc nhở chủ phương tiện và ngư dân tuân thủ tốt việc ghi chép nhật ký khai thác, đảm bảo duy trì tín hiệu thiết bị giám sát hành trình tàu cá, khai thác đúng ngư trường cho phép. Phối hợp cùng các địa phương ven biển tổ chức đối thoại trực tiếp nhằm kịp thời hỗ trợ chủ tàu và ngư dân tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong hoạt động khai thác, đánh bắt thủy sản.
Đồng chí Huỳnh Ngọc Nhã - Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Sóc Trăng, cho biết: “Về phía ngành đã triển khai nhiều giải pháp quyết liệt, cùng với các đơn vị có liên quan để thực hiện tốt Chỉ thị 32-CT/TW của Ban Bí thư. Cụ thể là tiếp tục tăng cường giải pháp tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, qua các tờ rơi, pa nô, áp phích. Phối hợp Tòa án nhân dân tỉnh tổ chức các phiên tòa giả định, xử lý các vụ vi phạm về chống khai thác IUU để vừa tuyên truyền, vừa hướng dẫn cho bà con tuân thủ các quy định trong khai thác thủy sản một cách tốt nhất. Tăng cường công tác rà soát đội tàu về đăng ký, đăng kiểm, các thủ tục khi ra/vào cảng. Tăng cường giám sát hàng hóa qua cảng, đảm bảo nhật ký hành trình rõ ràng, minh bạch về sản lượng khai thác. Đẩy mạnh công tác tuần tra, kiểm tra nhằm xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm để nâng cao ý thức của bà con ngư dân, tiến đến nghề khai thác cá có cách nhiệm và bền vững theo chỉ đạo của Trung ương”.
Tỉnh Sóc Trăng có đội tàu đánh bắt thủy sản là 774 chiếc. Trong đó, tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 m trở lên là 345 tàu; riêng huyện Trần Đề chiếm đến 338 tàu, tập trung tại thị trấn Trần Đề, xã Trung Bình và xã Đại Ân 2, với sản lượng khai thác thủy sản hằng năm trên 51.000 tấn. Thực hiện Chương trình số 56-Ctr/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Huyện ủy Trần Đề đã xây dựng kế hoạch thực hiện phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương; phối hợp chặt chẽ cùng các đơn vị có liên quan triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để khẩn trương khắc phục những tồn tại, hạn chế trong công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định trên địa bàn huyện. Trong đó, chú trọng phát huy vai trò nòng cốt của các cấp ủy đảng, chính quyền và người đứng đầu các cơ quan, đơn vị.
Đồng chí Khưu Đăng Phượng - Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Trần Đề, cho biết thêm: “Thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư, Chương trình số 56-Ctr/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Huyện ủy Trần Đề đã ban hành Kế hoạch số 116-KH/HU, ngày 29/8/2024 triển khai đến các cấp ủy đảng, chính quyền, các cơ quan, đơn vị, đề ra nhiều nhiệm vụ và giải pháp phù hợp; phân công, giao nhiệm vụ rõ ràng, cụ thể cho các cấp, các ngành để triển khai thực hiện. Các cấp ủy đảng, chính quyền phát huy tốt vai trò nòng cốt của từng cán bộ, đảng viên, đặc biệt là người đứng đầu trong các cơ quan, đơn vị, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền như: Tuyên truyền trực quan, sân khấu hóa, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, các trang mạng xã hội: Zalo, facebook,… tổ chức hội nghị, tập huấn, phổ biến cho cộng đồng ngư dân ven biển và các tổ chức, cá nhân có liên quan đến chống khai thác IUU”.
Cần nhìn nhận thẳng thắn rằng, từ trước khi Chỉ thị 32-CT/TW của Ban Bí thư được ban hành, tỉnh Sóc Trăng cũng đã thực hiện rất tốt nhiệm vụ chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định thông qua việc triển khai hiệu quả các văn bản chỉ đạo có liên quan. Tuy nhiên, sự ra đời của Chỉ thị số 32-CT/TW cùng sự quán triệt, chỉ đạo quyết liệt từ tỉnh, huyện đến cơ sở đã góp phần tác động mạnh mẽ đến ý thức chấp hành của bà con ngư dân, công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định tại tỉnh Sóc Trăng từ đó đạt được nhiều kết quả nổi bật.
Với phương thức, cách làm linh hoạt, đến nay, toàn tỉnh có 100% tàu cá chiều dài 15 m trở lên đã được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. Đồng thời, thực hiện nghiêm túc các quy định về ghi, nộp báo cáo, nhật ký khai thác thủy sản. Ngoài ra, tàu khi ra/vào cảng đều thực hiện đầy đủ thủ tục đăng ký với Tổ IUU cũng như trạm kiểm soát Biên phòng địa phương. Tàu cá khi đăng kiểm đều được đánh dấu theo đúng quy định, các thiết bị giám sát bị hư hỏng, lỗi mạng đều đã được khắc phục. Một số tàu mất kết nối ngoài khơi cũng thực hiện báo cáo vị trí tọa độ 6 tiếng một lần về Cục Thủy sản. Nhiều năm liền, tỉnh Sóc Trăng không có tàu cá vi phạm khai thác thủy sản trái phép ở vùng biển nước ngoài.
Tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát tàu cá đang hoạt động trên biển.
Việc gỡ cảnh báo thẻ vàng của Ủy ban Châu Âu (EC) không chỉ góp phần tháo gỡ “điểm nghẽn” nhiều năm qua cho các mặt hàng thủy, hải sản xuất khẩu của cả nước, mà còn được xem là đợt lập lại trật tự trong công tác quản lý khai thác biển tại Sóc Trăng. Đây cũng là hướng đi quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu phát triển nghề cá tỉnh nhà một cách bền vững, hiện đại. Chính vì vậy, thời gian tới, tỉnh sẽ triển khai công tác phòng, chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định một cách bài bản, quyết liệt theo đúng yêu cầu, nhiệm vụ của Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư. Trong đó, chú trọng nêu gương các tổ chức, cá nhân thực hiện tốt và phê phán, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm nếu có. Tập trung công tác lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao nhận thức của cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, cán bộ, đảng viên, nhân dân về mục đích, yêu cầu, nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định và phát triển thủy sản bền vững. Đồng thời, tổ chức thực hiện hiệu quả quy chế phối hợp đã ký kết với các tỉnh ven biển và lực lượng chức năng nhằm quản lý, kiểm soát tàu cá hoạt động trong vùng biển của tỉnh theo đúng quy định.
Đồng chí Vương Quốc Nam - Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thông tin thêm: “Tỉnh sẽ chỉ đạo kiểm soát chặt chẽ 100% tàu thuyền xuất/ nhập cảng, để thực hiện bước đầu tiên là đảm bảo kiểm soát ngay từ trong bờ, tàu thuyền đủ điều kiện mới được phép hoạt động trên biển. Các tàu phải đảm bảo duy trì tốt tín hiệu giám sát hành trình. Khi hoạt động trên biển, phải ghi chép đầy đủ nhật ký khai thác và khi cập bến thì nhật ký đó phải tương đồng với sản lượng hàng hóa qua cảng”.
Có thể khẳng định, Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư đã thể hiện rõ quyết tâm chính trị của Việt Nam trong công tác gỡ cảnh báo “thẻ vàng”; là “công cụ” khơi dậy vai trò, trách nhiệm của từng cán, bộ, đảng viên trong việc khắc phục những tồn tại, hạn chế sau hành trình 7 năm dài nỗ lực “gỡ thẻ”.
Riêng với tỉnh Sóc Trăng, sự ra đời của Chỉ thị 32-CT/TW còn là trợ lực quan trọng để tỉnh vừa thực hiện hiệu quả mục tiêu hiệp sức cùng các tỉnh, thành ven biển sớm tháo gỡ “án phạt” của Ủy ban Châu (EC), vừa khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh về kinh tế biển của một địa phương sở hữu đến 72 km chiều dài bờ biển; góp phần duy trì tốt tốc độ tăng trưởng kinh tế đối với ngành hàng mũi nhọn của tỉnh, cả ở lĩnh vực nuôi trồng, khai thác và chế biến. Từng bước hiện thực hóa mục tiêu, nhiệm vụ được đề ra trong các nghị quyết, chủ trương của Đảng về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 20245; các quy hoạch, chiến lược, chương trình quốc gia liên quan đến phát triển bền vững và hội nhập quốc tế ngành thủy sản. Quan trọng là duy trì sinh kế, nâng cao đời sống cho cộng đồng ngư dân vùng ven biển theo đúng mục tiêu cốt lõi mà Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư đã đề ra.
Ngọc Thơ