Để triển khai thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh ban hành Chương trình số 31-CTr/TU, ngày 24/2/2023 về việc thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới.
Trên cơ sở đó, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch số 62/KH-UBND, ngày 29/3/2023 về triển khai thực hiện Nghị quyết số 09/NQ-CP, ngày 2/2/2023 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 16/6/2022, Hội nghị lần thứ năm, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới và Chương trình số 31-CTr/TU, ngày 24/2/2023 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Sóc Trăng thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng.
Thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII và Chương trình số 31-CTr/TU, ngày 24/2/2023 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới, tỉnh đã chỉ đạo các sở, ban ngành, Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác tuyên truyền, quán triệt sâu rộng trong cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của phát triển kinh tế tập thể trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xem việc đổi mới khu vực kinh tế tập thể, nòng cốt là các hợp tác xã (HTX) là nhiệm vụ thường xuyên, trọng tâm của cả hệ thống chính trị; xác định rõ kinh tế tập thể, HTX là xu thế tất yếu của tỉnh hiện nay, là nhiệm vụ quan trọng của cả hệ thống chính trị thể hiện quyết tâm cao hơn nữa trong lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra và đôn đốc công tác quản lý, theo dõi, hỗ trợ hoạt động HTX. Tập trung xây dựng các mô hình HTX kiểu mẫu áp dụng nông nghiệp thông minh; lấy các mô hình tổ hợp tác, HTX hoạt động hiệu quả kết hợp các tin, bài viết phân tích chuyên sâu để tuyên truyền, vận động. Triển khai tốt các hình thức tuyên truyền để người dân thấy rõ lợi ích khi tham gia các tổ chức kinh tế tập thể là xu thế tất yếu trong tình hình hiện nay. Xây dựng nội dung và phương pháp tuyên truyền, giáo dục phù hợp với từng đối tượng, bảo đảm thiết thực, hiệu quả, hình thức đa dạng, phong phú; kịp thời khen thưởng, tôn vinh và nhân rộng các tổ chức kinh tế tập thể hoạt động hiệu quả.
Tỉnh định hướng các cơ quan báo chí trong tỉnh và hệ thống truyền thanh cơ sở tập trung tuyên truyền các hoạt động triển khai thực hiện Nghị quyết số 09/NQ-CP, ngày 2/2/2023 của Chính phủ và Chương trình số 31-CTr/TU, ngày 24/2/2023 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và quần chúng nhân dân về chính sách, pháp luật của Nhà nước về kinh tế tập thể; kịp thời phổ biến các mô hình thí điểm, các điển hình tiên tiến trong phát triển kinh tế tập thể, HTX. Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về công nghệ số, kinh tế số và chuyển đổi số cho hợp tác xã, Liên hiệp HTX và các thành viên.
Liên minh HTX tỉnh phối hợp với các sở, ban, ngành và Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố xây dựng kế hoạch tuyên truyền Nghị quyết số 09/NQ-CP của Chính phủ, Chương trình số 31-CTr/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh và các chủ trương, chính sách có liên quan đến lĩnh vực kinh tế tập thể, Luật Hợp tác xã năm 2023 phù hợp với từng đối tượng, bảo đảm thiết thực và hiệu quả, với hình thức đa dạng, phong phú. Tổ chức tư vấn, vận động thành lập mới hợp tác xã theo đúng nguyên tắc tổ chức hoạt động của Luật Hợp tác xã năm 2023, chính sách phát triển kinh tế tập thể gắn với xây dựng mô hình HTX kiểu mới.
Bên cạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của phát triển kinh tế tập thể, các cấp ủy, chính quyền trong tỉnh đã quan tâm triển khai thực hiện tốt các quy định của pháp luật, các cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, như:
Về chính sách phát triển nguồn nhân lực, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ hợp tác xã tiếp tục được các cấp, các ngành, địa phương quan tâm thường xuyên. Theo đó, ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh đã phối hợp với Hội Nông dân tỉnh tổ chức 10 lớp tuyên truyền về tổ hợp tác, Luật Hợp tác xã năm 2023 cho hội viên nông dân, thành viên tổ hợp tác với hơn 400 người tham dự; Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức Hội nghị tập huấn phổ biến Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 cho 198 đại biểu tham dự và tập huấn phổ biến Tiêu chuẩn quốc gia về truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa cho 80 đại biểu tham dự.
Về chính sách đất đai, tỉnh chỉ đạo cơ quan chuyên môn tổ chức rà soát, kịp thời kiến nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ các văn bản quy phạm pháp luật về lĩnh vực tài nguyên và môi trường không còn phù hợp, nhằm tạo điều kiện phát triển kinh tế tập thể. Công khai, minh bạch quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất hằng năm, tạo điều kiện cho các tổ chức kinh tế tập thể tiếp cận đất đai để phát triển sản xuất, kinh doanh. Trên cơ sở pháp luật về đất đai, nghiên cứu xây dựng chính sách khuyến khích các tổ chức kinh tế tập thể tích tụ đất đai cho sản xuất kinh doanh, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp để hình thành chuỗi sản xuất, cung cấp dịch vụ chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông, lâm, ngư nghiệp quy mô lớn.
Về chính sách hỗ trợ về thông tin kinh tế, kỹ năng tiếp thị và nghiên cứu thị trường, để tạo điều kiện cho các HTX nâng cao năng lực xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường, tỉnh hỗ trợ cho các HTX tham gia tổ chức trưng bày, giới thiệu sản phẩm tại các hội nghị, hội chợ. Theo đó, trong khuôn khổ Hội chợ xúc tiến thương mại cho khu vực kinh tế tập thể, HTX khu vực miền Nam năm 2023 tại tỉnh Đồng Nai, Liên minh HTX tỉnh phối hợp với Sở Công Thương tổ chức cho 11 HTX, 8 hộ kinh doanh và 3 doanh nghiệp tham gia trưng bày, giới thiệu sản phẩm với 59 mặt hàng (trong đó, có 36 mặt hàng OCOP), với tổng kinh phí 115 triệu đồng. Kết quả, đã hỗ trợ cho 3 HTX kết nối tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp, 2 HTX làm việc với Sàn thương mại điện tử Alibaba để giới thiệu, quảng bá sản phẩm. Bên cạnh đó, nhằm kích cầu tiêu dùng - thúc đẩy tăng trưởng, ngành công thương tỉnh thực hiện hỗ trợ 13 HTX đưa thông tin sản phẩm lên Sàn giao dịch thương mại điện tử của tỉnh (https://soctrangtrade.vn); hỗ trợ 3 hợp tác xã ứng dụng máy móc thiết bị tiên tiến vào sản xuất, với tổng kinh phí 514,5 triệu đồng.
Về chính sách khoa học - công nghệ, các cơ quan chuyên môn phối hợp địa phương hỗ trợ cho các HTX xây dựng các mô hình ứng dụng khoa học - công nghệ trong sản xuất, kinh doanh; hướng dẫn lập các thủ tục hồ sơ đề nghị cơ quan chức năng cấp mã số vùng trồng, nhãn mác hàng hóa, tem truy xuất nguồn gốc,... cho các sản phẩm đạt các tiêu chuẩn theo quy định. Theo đó, trong 8 tháng năm 2023, tỉnh đã hỗ trợ cho 6 HTX tham gia thực hiện 3 đề tài, dự án khoa học và công nghệ cấp tỉnh; tư vấn hỗ trợ 3 HTX đăng ký bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp trong nước đối với nhãn hiệu (3 nhãn hiệu tập thể).
Ngoài ra, thực hiện Đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc và Chương trình quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2021-2025 và định hướng đến năm 2030, tỉnh đang xem xét hỗ trợ cho 3 HTX triển khai, áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc và chứng nhận hệ thống truy xuất nguồn gốc, với tổng kinh phí 150 triệu đồng và 1 HTX xây dựng, áp dụng và chứng nhận Thực hành nông nghiệp tốt (VietGAP) cho cây hành tím, với tổng kinh phí 85 triệu đồng.
Về chính sách tín dụng, tiếp tục thực hiện Nghị định số 55/2015/NĐ-CP, ngày 9/6/2015 của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn và triển khai Nghị định số 31/2022/NĐ-CP, ngày 20/5/2022 của Chính phủ về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh. Ngay từ đầu năm, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Sóc Trăng đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng trên địa bàn tăng cường hỗ trợ tín dụng cung ứng các sản phẩm dịch vụ ngân hàng cho các tổ chức kinh tế tập thể, HTX; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, triển khai hiệu quả các chính sách, chương trình hỗ trợ lãi suất, các gói tín dụng hỗ trợ đến các thành phần kinh tế tập thể trên địa bàn. Từ đó, tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng của HTX. Tính từ đầu năm đến ngày 31/8, các tổ chức tín dụng trên địa bàn tỉnh phát sinh cho vay đối với các hợp tác xã với doanh số phát sinh cho vay là 45 tỷ đồng, tổng dư nợ là gần 26 tỷ đồng. Bên cạnh đó, từ nguồn vốn Quỹ hỗ trợ nông dân, tỉnh đã hỗ trợ cho 675 hộ vay (trong đó, có đối tượng là thành viên tổ hợp tác, HTX), với tổng dư nợ 27,5 tỷ đồng; đồng thời, cấp huyện bình xét cho 1.272 hộ vay, với tổng dự nợ 21,9 tỷ đồng. Qua đó, đã góp phần hỗ trợ vốn sản xuất cho nông dân, mang lại hiệu quả tích cực trong phong trào toàn dân chung tay phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới. Từ nguồn vốn Quỹ hỗ trợ phát triển HTX, tỉnh đã hỗ trợ 11 HTX vay lãi suất thấp, với tổng dư nợ trên 4,5 tỷ đồng (chiếm 83,5% tổng nguồn vốn). Năm 2023, thực hiện Nghị định số 45/2021/NĐ-CP, ngày 31/3/2021 của Chính phủ, UBND tỉnh đã chỉ đạo Liên minh HTX tỉnh xây dựng Đề án chuyển đổi hình thức hoạt động của Quỹ hỗ trợ phát triển HTX theo mô hình Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.
Về chính sách đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, thực hiện Quyết định số 167/QĐ-TTg, ngày 3/2/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới hiệu quả tại các địa phương trên cả nước, giai đoạn 2021-2025, tỉnh hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng và chế biến sản phẩm cho 5 HTX, với tổng mức đầu tư trên 8,8 tỷ đồng.
Về chính sách bảo hiểm xã hội, thực hiện rà soát việc thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp đối với người lao động làm việc trong HTX theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 và quy định của pháp luật có liên quan. Theo đó, tính đến ngày 31/8/2023, toàn tỉnh có 22 HTX tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế với 159 người. Ngoài ra, tỉnh tăng cường đẩy mạnh cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tổ chức hướng dẫn người lao động cài đặt VssID - Bảo hiểm xã hội số, mở rộng đa dạng hóa các hình thức cung cấp các dịch vụ công trực tuyến mức độ 4, nâng cao chất lượng phục vụ, đáp ứng ngày càng tốt hơn sự hài lòng của người lao động.
Qua đó, sau 1 năm thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII và Chương trình số 31-CTr/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, tình hình phát triển kinh tế tập thể của tỉnh có nhiều chuyển biến.
Trong đó, về tổ hợp tác, tính đến cuối tháng 8/2023, toàn tỉnh thành lập mới 3 tổ hợp tác, nâng tổng số toàn tỉnh có 1.244 tổ hợp tác (tăng 3 tổ hợp tác so cuối năm 2022). Trong đó, có 1.219 tổ hợp tác hoạt động trong lĩnh vực nông - lâm - ngư - diêm nghiệp (chiếm 98%); số 22 tổ hợp tác thuộc lĩnh vực công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, tín dụng, thương mại (chiếm 1,8%). Theo đó, có tổng số 29.613 thành viên tổ hợp tác, tăng 21 thành viên so cuối năm 2022. Nhìn chung, các tổ hợp tác hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực nông nghiệp, phạm vi hoạt động và diện tích đất canh tác đa số đều hoạt động trên địa bàn ấp, tổng diện tích đất canh tác khoảng 26.191ha (bình quân hơn 21 ha/tổ hợp tác). Có 708/1.244 tổ hợp tác có chất lượng hoạt động khá tốt, 420/1.244 tổ hợp tác hoạt động trung bình, 113/1.244 tổ hợp tác yếu kém và 3/1.244 tổ hợp tác không phân loại (do tổ hợp tác mới thành lập). Phần lớn các tổ hợp tác tổ chức và quản lý điều hành gọn nhẹ, linh hoạt, đáp ứng thiết thực nhu cầu sản xuất, kinh doanh, đời sống của các thành viên, từng bước hình thành các chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, góp phần nâng cao thu nhập, chất lượng cuộc sống cho thành viên.
Về HTX, tính đến cuối tháng 8/2023, toàn tỉnh thành lập mới 9 HTX, giải thể 5 HTX, nâng tổng số toàn tỉnh có 227 HTX (tăng 4 HTX so cuối năm 2022); trong đó, có 217 HTX đang hoạt động, 10 HTX ngừng hoạt động. Số thành viên HTX đạt 31.969 thành viên, với tổng vốn điều lệ của HTX là 150.400 triệu đồng. Ước đến cuối năm 2023, doanh thu bình quân đạt 4.700 triệu đồng/năm/HTX, lãi bình quân khoảng 338 triệu đồng/năm/HTX; thu nhập bình quân của lao động trong hợp tác xã ước khoảng 17 triệu đồng/năm. Tổng số cán bộ quản lý HTX là 1.200 người; trong đó, số cán bộ quản lý đạt trình độ sơ cấp, trung cấp là 145 người; số cán bộ quản lý đạt trình độ cao đẳng, đại học trở lên là 180 người.
Kết quả xếp loại Quỹ tín dụng nhân dân năm 2022 theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, toàn tỉnh có 10/11 quỹ tín dụng nhân dân hoạt động khá tốt.
Về liên hiệp HTX, tính đến cuối tháng 8/2023, toàn tỉnh có 1 Liên hiệp HTX (không tăng so cùng kỳ). Trong đó, có 4 HTX thành viên, có 265 lao động làm việc trong khu vực Liên hiệp HTX, tổng số vốn điều lệ của Liên hiệp HTX là 7 tỷ đồng (bằng so cùng kỳ). Ước đến năm 2023, toàn tỉnh thành lập mới 1 Liên hiệp HTX, nâng tổng số toàn tỉnh có 2 liên hiệp HTX.
Trong quá trình thực hiện Nghị quyết, đã xuất hiện nhiều mô hình mới, cách làm hay trên nhiều lĩnh vực như: HTX Nông nghiệp Tín Phát (lĩnh vực lúa gạo), HTX Nông nghiệp Trinh Phú (lĩnh vực trái cây), HTX Thủy sản Hưng Phú…
Hồng Nhi