Những chuyển biến tích cực
Sau 15 năm thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW, hoạt động văn học, nghệ thuật trên địa bàn tỉnh đạt được những kết quả đánh khích lệ. Nhận thức của các cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên, đội ngũ văn - nghệ sĩ và nhân dân về vai trò, vị trí và tầm quan trọng của văn học, nghệ thuật trong tình hình mới có nhiều chuyển biến rõ nét: Các cơ quan, đơn vị, địa phương có sự phối hợp chặt chẽ từ công tác tuyên truyền đến quá trình tổ chức thực hiện nghị quyết; quan tâm đầu tư cho hoạt động văn học, nghệ thuật; tổ chức nhiều cuộc thi, hoạt động văn hóa, văn nghệ, tạo điều kiện cho các hoạt động sáng tác, biểu diễn và quảng bá giá trị văn hóa, văn học, nghệ thuật trên địa bàn tỉnh đến gần hơn với công chúng.
Nghệ thuật sân khấu Rô Băm (ảnh minh họa)
Tỉnh đã quan tâm, chỉ đạo, ban hành nhiều chủ trương, cơ chế, chính sách quan trọng nhằm cụ thể hóa và triển khai thực hiện các nội dung, nhiệm vụ, giải pháp của Nghị quyết số 23-NQ/TW. Trong đó, Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh ban Quyết định số 09-QĐ/VHNT, ngày 16/9/2016 về việc ban hành Quy chế chi tiêu hỗ trợ nguồn kinh phí từ ngân sách nhà nước hỗ trợ cho hoạt động sáng tạo tác phẩm, công trình văn học, nghệ thuật ở Hội Văn học - Nghệ thuật địa phương, giai đoạn 2016-2020; Quyết định số 149/QĐ-HVHNT, ngày 01/8/2022 về việc ban hành Quy chế hỗ trợ hoạt động sáng tạo tác phẩm, công trình văn học, nghệ thuật của Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh Sóc Trăng, giai đoạn 2021-2025. Đặc biệt, UBND tỉnh ban hành các quyết định liên quan đến lĩnh vực văn học, nghệ thuật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của tỉnh như: Quyết định số 3618/QĐ-UBND, ngày 17/12/2021 ban hành Quy chế xét tặng Giải thưởng văn học, nghệ thuật tỉnh Sóc Trăng; Quyết định số 932/QĐ-UBND, ngày 07/4/2022 về việc phê duyệt Đề án “Đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động văn học, nghệ thuật tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2021-2025 và 2026-2030”. Bên cạnh đó, từ năm 2009 đến tháng 4/2022, tỉnh đã triển khai thực hiện 18 công trình, đề án thuộc lĩnh vực văn học, nghệ thuật.
Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh và các ngành chức năng quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo tháo gỡ những khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động văn học, nghệ thuật. Nguồn kinh phí đầu tư cho lĩnh vực văn học, nghệ thuật từ năm 2008 đến nay là trên 6 tỷ 600 triệu đồng, trong đó kinh phí từ chương trình có mục tiêu của Trung ương là 469 triệu đồng, còn lại là kinh phí của tỉnh. Quan tâm đào tạo đội ngũ làm công tác văn hóa, văn học, nghệ thuật, tạo điều kiện cho lực lượng văn - nghệ sĩ tham gia các chuyến đi thực tế, các trại sáng tác, các lớp bồi dưỡng, tập huấn, các cuộc thi, hội diễn, liên hoan, triển lãm ở cấp khu vực và toàn quốc. Chú trọng quy hoạch đội ngũ cán bộ quản lý kế thừa, thực hiện các chính sách trọng dụng nhân tài và phát huy năng lực của lực lượng cán bộ các chuyên ngành. Vào dịp đầu xuân, lãnh đạo tỉnh tổ chức gặp mặt các trí thức, văn nghệ sĩ. Đây là hoạt động ý nghĩa, thể hiện sự quan tâm đối với đội ngũ trí thức, văn - nghệ sĩ và việc xét, trao tặng Giải thưởng văn học, nghệ thuật tỉnh Sóc Trăng lần thứ nhất năm 2022 đã ghi nhận quá trình sáng tạo, sự cống hiến của văn - nghệ sĩ đối với hoạt động sáng tạo văn học, nghệ thuật của địa phương.
Lực lượng văn - nghệ sĩ trên địa bàn tỉnh sau 15 năm phát triển cả về số lượng và chất lượng, từng bước nâng cao nhận thức chính trị, tư tưởng, chuyên môn nghiệp vụ; chất lượng hoạt động trên lĩnh vực văn học, nghệ thuật ngày càng cao, cơ bản đáp ứng nhu cầu hưởng thụ của nhân dân. Đến nay, Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh có 289 hội viên thuộc 9 chuyên ngành, trong đó có 97 hội viên của 7 chi hội chuyên ngành Trung ương đang sinh hoạt trên địa bàn tỉnh. Đặc biệt, có 13 hội viên được phong tặng các danh hiệu cao quý: 8 nghệ sĩ ưu tú, 2 nghệ nhân ưu tú và 3 nghệ nhân nhân dân (toàn tỉnh có 6 nghệ nhân nhân dân và 14 nghệ nhân ưu tú).
Những năm qua, đời sống văn học, nghệ thuật trên địa bàn tỉnh có nhiều khởi sắc. Tỉnh có nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật đạt giải cao ở các cuộc thi trong nước và quốc tế; nhiều tiết mục sáng tác, dàn dựng, chương trình nghệ thuật đạt Huy chương Vàng, Bạc, giải A, B, giải thưởng Nhất, Nhì, Ba... tại các cuộc thi, hội thi, liên hoan khu vực và toàn quốc.
Trong công tác sưu tầm, bảo tồn, phát huy di sản văn học, nghệ thuật các dân tộc, tỉnh tập trung thực hiện nhiều công trình nghiên cứu, sưu tầm có giá trị. Bên cạnh đó, ưu tiên bảo tồn và phát huy các loại hình nghệ thuật truyền thống như: Đờn ca tài tử, sân khấu Dù kê, múa Khmer,… Nhiều di sản văn hoá vật thể và phi vật thể được phát huy, bảo tồn, tôn tạo, đặc biệt là ngôn ngữ Khmer. Các phong tục, tập quán của đồng bào dân tộc thiểu số được nghiên cứu, sưu tầm và phục dựng thành các tác phẩm nghệ thuật và xuất bản thành sách. Hiện toàn tỉnh có 5 loại hình nghệ thuật truyền thống được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể gồm: Nghệ thuật sân khấu Dù kê, Nghệ thuật sân khấu Rô Băm, nghệ thuật Múa Rom Vong, Nghệ thuật trình diễn nhạc ngũ âm người Khmer. Đặc biệt, nghệ thuật Đờn ca tài tử được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể, được tổ chức UNESCO ghi danh là di sản của nhân loại.
Các hoạt động văn hóa, nghệ thuật ở cơ sở có bước phát triển, thu hút đông đảo văn nghệ sĩ, các tầng lớp nhân dân tham gia. Tính đến cuối năm 2022, toàn tỉnh có gần 700 câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ, thể thao cùng với hoạt động của các đoàn nghệ thuật, trung tâm văn hóa - thể thao các cấp. Các câu lạc bộ này là hạt nhân quan trọng trong việc tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao phục vụ nhân dân. Đặc biệt, các câu lạc bộ còn là nơi để những nghệ nhân tâm huyết truyền dạy cho lực lượng kế thừa nối tiếp niềm đam mê sáng tạo văn hóa, văn nghệ, góp phần làm giàu hơn đời sống tinh thần cho người dân.
Công tác phối hợp giữa các cơ quan chức năng được thực hiện có hiệu quả, đưa văn học, nghệ thuật đến gần hơn với nhân dân, giảm bớt sự chênh lệch mức hưởng thụ văn hoá, văn học, nghệ thuật giữa dân cư thành thị với dân cư nông thôn, vùng có đông đồng bào dân tộc; thường xuyên tổ chức giới thiệu, quảng bá tác phẩm văn học, nghệ thuật về vùng đất, con người Sóc Trăng đến với đông đảo công chúng trong và ngoài tỉnh.
Giải pháp trong thời gian tới
Phát huy những kết quả đạt được, trong thời gian tới, các cấp ủy đảng, chính quyền, các ngành chức năng tập trung thực hiện tốt một số giải pháp cơ bản sau:
Tiếp tục triển khai thực hiện tốt Kết luận số 76-KL/TW, ngày 4/6/2020 của Bộ Chính trị (khóa XII) về thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”; các quan điểm Đại hội XIII của Đảng về xây dựng, phát huy sức mạnh giá trị văn hóa, văn học, nghệ thuật; phát biểu chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc (ngày 24/11/2021); Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV và Nghị quyết Đại hội Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Sóc Trăng lần thứ VI, nhiệm kỳ 2019-2024.
Thực hiện tốt công tác định hướng văn học, nghệ thuật; đổi mới, đa dạng về đề tài, nội dung, loại hình, phương pháp sáng tác, bám sát thực tiễn đời sống xã hội và những chuẩn mực mới; xây dựng cơ chế đặt hàng các tác phẩm văn học, nghệ thuật.
Chủ động nắm bắt tình hình, diễn biến tư tưởng trong giới văn - nghệ sĩ; tổ chức gặp mặt, đối thoại để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng và kịp thời tháo gỡ, giải quyết những khó khăn, vướng mắc, những vấn đề nhạy cảm, bức xúc trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật. Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng các năng khiếu, tài năng nghệ thuật, bảo đảm sự kế thừa và phát triển giữa các thế hệ văn - nghệ sĩ. Kịp thời tôn vinh, khen thưởng các tập thể, cá nhân điển hình tiêu biểu trong hoạt động văn học, nghệ thuật và xây dựng, thực hiện các chính sách đối với nhân tài, ưu đãi văn nghệ sĩ có nhiều cống hiến.
Xây dựng Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh thật sự là trung tâm đoàn kết, tập hợp các văn nghệ sĩ, hội viên. Chú trọng bồi dưỡng văn - nghệ sĩ về mặt lý tưởng, ý thức trách nhiệm phụng sự đất nước, quê hương, gắn bó với nhân dân, vun đắp những giá trị đặc sắc của văn hóa, văn học, nghệ thuật Việt Nam và quê hương Sóc Trăng. Thông qua các tác phẩm văn học, nghệ thuật đẩy mạnh quảng bá văn hóa, con người, các lễ hội truyền thống, các loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc của các dân tộc đến với công chúng trong và ngoài tỉnh.
Chú trọng đầu tư kinh phí cho lĩnh vực văn học, nghệ thuật để có nhiều tác phẩm có chất lượng, giá trị nghệ thuật cao. Đẩy mạnh xã hội hóa nhằm huy động nguồn lực xã hội phục vụ cho các hoạt động sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học, nghệ thuật, đặc biệt là hoàn thiện hệ thống thiết chế văn hoá.
Tiếp tục xây dựng và phát triển văn nghệ quần chúng; hướng dẫn, khuyến khích quần chúng tham gia sáng tạo, bảo tồn, truyền dạy và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc. Củng cố, nâng cao chất lượng sinh hoạt của các đội, nhóm, câu lạc bộ văn hoá, văn nghệ ở cơ sở nhằm đưa văn hoá về cơ sở, tạo ra nhiều sân chơi lành mạnh, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, sáng tạo và hưởng thụ văn hoá của nhân dân.
K.H